Geschiedenis van winkels in Amsterdam

Winkels op de kaart

Dit onderzoek wil de historische winkels in Amsterdam in de 19e en 20e eeuw op de kaart zetten. Van de jaren 1855 en 1940 is een aantal typen winkels in de hele stad opgenomen: bakkers, boekhandels, kledingwinkels en woninginrichting zaken. En ook voor 1925,1970 en 2010 zal dat gebeuren.

 

Dit project komt voort uit de activiteiten van de Buurtgeschiedenis groep Spaarndammer- Zeeheldenbuurt. Van de winkels hebben we foto's en advertenties verzameld.

Als u iets meer weet over een winkel weet dan kunt u dat toevoegen bij de afzonderlijke winkel, of gebruik het contactformulier.

Vragen

Er zijn aan dit onderzoek ook een aantal vragen verbonden. Op de kaart kunnen patronen van vestiging worden bestudeerd. Zo valt de vraag te beantwoorden hoe de winkels in levensmiddelen verspreid waren. En welke winkels van duurzame goederen er in een arme buurt waren. Zien we door de tijd heen veel verandering of continuiteit in patronen en winkeltypen? De winkels zijn ingedeeld naar type en kunnen daarnaar vergeleken worden. Bij het zoeken kunnen typen ook samengevoegd worden. In de toekomst zullen er een aantal vergelijkingen naar type winkels door de hele stad getoond worden.

Bronnen

De jaren 1855, 1925 en 1940 hebben als bron: het Adresboek voor de stad Amsterdam, een voorloper van de huidige Gouden Gids. Deze laatste is voor 1970 en 2010 gebruikt. Een andere belangrijke bron zijn de Woningkaarten in het Stadsarchief. Die zijn voornamelijk voor verder onderzoek en verificatie gebruikt. Als andere bronnen zijn gebruikt, is dat ook vermeld.

Op de volledigheid en nauwkeurigheid van de Adresboeken valt wel iets af te dingen. Zo zijn er in 1939 veel meer groentewinkels in de Spaarndammerbuurt vermeld dan in 1940. Wellicht liet niet iedereen zich opnemen. Het adresboek maakt ook vaak geen onderscheid tussen winkels en beroepen of bedrijven. Vergelijking met de winkeltellingen in de gekozen jaren maakt duidelijk dat de adresboeken niet alle winkels bevatten, die er waren.

Adressen en hun nummering

De huidige nummering van de adressen komt niet meer overeen met die van voor 1940. Sinds die tijd, maar vooral na 1970, zijn er veel panden gesloopt, hebben er renovaties plaatsgevonden en is er nieuwbouw bijgekomen. Huidige nummeringen lopen per woning, terwijl daarvoor de nummering per pand ging. Dit maakt dat de oude adressen niet meer traceerbaar zijn in de huidige straten. Om de vroegere adresnummering makkelijk te zien, zijn voor de Spaarndammer- en Zeeheldenbuurt plattegronden van 1960 toegevoegd, die over de huidige kaart heen geprojecteerd kunnen worden. De oude adressen zijn met behulp van deze kaarten van geografische coördinaten voorzien.

Bekijk ook het buurtwinkel project van het Amsterdams Historisch Museum.

Laatst gewijzigd: 19-03-2024