Deze site wil een aantal handvaten bieden voor wie zich interesseert voor de ontwikkeling van de stad, zijn straten, buurten en sociale structuren.
Plattegronden vormen een eerste handreiking. Ze bevatten veel informatie, maar zijn ook moeilijk te "lezen": we kennen de straten en gebouwen op
de kaart niet meer. Dat is een begin voor het stellen van vragen.
De mensen werden geboren in huizen en in straten. De namen van de straten zijn in de loop der tijd veranderd, vele straten zijn verdwenen. Om te beginnen zijn hier alle straatnamen van 1896 en 1941
verzameld. Ze worden gelinkt naar de huidige straten.
Sinds de 19e eeuw zijn vele statistieken gemaakt over talloze onderwerpen, die voor het eerst nauwkeurige informatie geven over de omvang van bepaalde sociale verschijnselen. Hiermee vallen vragen te stellen en te beantwoorden: waar kwamen de migranten in de 19e
en vroeg 20e eeuw vandaan? Lieten zij de stad zo enorm groeien? Wanneer hield die vreselijke sterfte onder de bewoners op? Welke buurten waren de rijkste en welke de armste?
Hiervoor heb ik vele kwantitatieve bronnen verzameld. Een aantal van die vragen ga ik na in gepubliceerde onderzoeken. Die toon ik hier op de site en ik bespreek ze verder.
Ook wil ik in een blog aandacht besteden aan persoonlijker bronnen: memoires, jeugdherinneringen, familiegeschiedenissen. Wat kunnen zij bijdragen aan onze kennis van de stad en zijn bewoners?
De site bevat twee onderzoeksdelen: onderzoek naar de sociale verschillen tussen de buurten van de 19e tot de 20e eeuw en naar winkels en hun locatie in de buurt, te beginnen met de Spaarndammerbuurt. Het eerste onderzoek is kwantitatief van opzet en berust op statistische analyses; het tweede onderzoek geeft de winkels weer op de kaart en koppelt daar gegevens (foto's, advertenties) over die winkels aan vast.
De site bevat een selectie van kwantitatieve bronnen over de sociale, demografische en economische geschiedenis van Amsterdam in de negentiende en twintigste eeuw. Grote nadruk ligt op bronnen op buurtniveau omdat deze ons, afgezien van individuele gegevens, dichtbij de sociale contouren van de stad brengen. De mate waarin er sociale verschillen tussen buurten bestonden kan met deze bronnen onderzocht worden. Er zijn ook jaarreeksen opgenomen. De bronnen hebben betrekking op uiteenlopende onderwerpen: bevolking, inkomens, huren, wonen, geboorten, sterfte, religie, verkiezingen en bedrijvigheid. Je kan naar de bestanden zoeken op onderwerp, jaar enz. Deze gegevens zijn tot nog toe door historici weinig gebruikt.
Wanneer je onderzoek doet met de data op buurt- of wijkniveau is het vanzelfsprekend handig om te weten welke buurten in welke wijk thuishoren en ook welke straten de buurten bevatten. Vandaar een overzicht van buurtindelingen en ook van de straten en hun buurtcodes op diverse tijdstippen. Een andere reden voor zo'n overzicht is dat het nu mogelijk wordt de buurt- en wijkdata door de tijd heen te vergelijken. De wijzigingen in de buurt- en wijkindelingen in de loop der tijd maken vergelijkingen moeilijk. Zie de bespreking onder onderzoek.
Een thematisch overzicht van de bronnen geeft aanwijzingen waar zich meer informatie bevindt en welke bronnen zijn gebruikt.
Bronnen in digitale vorm maken het mogelijk om historische gegevens op vele manieren te onderzoeken en reeds gedane onderzoeken sneller te herhalen. Met bronnen die in het archief verblijven is dit altijd tijdrovend of nauwelijks te doen. De historicus die enigzins bedreven is in de manipulatie van digitale data kan nu direct aan de slag. In andere wetenschappen dan de geschiedenis vormen deze mogelijkheden de basis voor betrouwbare kennis omdat de bronnen toegankelijker zijn en de onderzoeken herhaald kunnen worden.
De bronnen bestaan uit vele tabellen met kwantitatieve gegevens. Ze zijn gescand en vervolgens met ocr naar digitale tekst of tabel getransformeerd. Historici hechten terecht grote waarde aan getrouwe weergave van originele bronnen. Presentatie in een bruikbare digitale vorm schept altijd een zekere afstand tot het origineel. Er valt echter veel voor te zegen dat de digitale vorm ons meer mogelijkheden geeft om het origineel te benaderen dan een andere publcatievorm. Ook is het mogelijk de originele weergave van de bronnen als images te geven. De gegevens kunnen ten eerste als Excel sheets gedownload worden. Aan csv bestanden wordt nog gewerkt.
Belangrijke wijzigingen ten op zichte van de originelen hebben praktische redenen. Zo is in veel gevallen de franse tekst in tabellen geschrapt. Ook zijn in de buurten beletteringen en becijferingen aangepast om uniforme buurtcoderingen te krijgen.
Laatst gewijzigd: 27-04-2024